MAPA TYGODNIA: miejscowości – nazwy dzierżawcze

 
Kolejną kategorią nazw miejscowych, którą prezentujemy, są nazwy dzierżawcze, czyli takie, które tworzone są od nazw osobowych (imiona, nazwiska czy przezwiska). Stanowią one najliczniejszą grupę toponimów występujących na terenie Polski. Nazwy te w swojej podstawie mają antroponim wskazujący na pierwszego właściciela, osadnika czy założyciela danej miejscowości bądź osoby blisko związanej z tąże (istnieją jednak pewne wyjątki od tej reguły). Będące formami przymiotnikowymi występują w trzech rodzajach gramatycznych: męskim, żeńskim i nijakim oraz w dwóch liczbach: pojedynczej i mnogiej. Charakterystycznymi zakończeniami pozwalającymi na ustalenie, że dana nazwa miejscowa jest nazwą dzierżawczą są: -ow, -ów, -ew, -owo, -owa, -ewo, -ewa. W „Wykazie urzędowych nazw miejscowości i ich części” odnotowuje się 7645 nazw kończących się na -ów, 704 na -ew, 4957 na -owo, 1644 na -owa, 1938 na -ewo oraz 18 nazw zakończonych na -ewa. Co ciekawe, miejscowości, które należały do kobiet nazywano zwykle w taki sposób, że do podstawy będącej nazwą własną danej kobiety dodawano końcówkę -in (np. Adelin). Ciekawymi sufiksami są -ina, -ino, -yna, -yno, które najczęściej zawierają w sobie podstawę o charakterze przezwiskowym (np. Biedulina, Smęcino, Niemierzyno) – występują one często w północno-zachodniej części kraju, szczególnie te zakończone na -ino, -yno. W Polsce można znaleźć 1468 nazw zakończonych na -ina, -yna oraz 842 na -ino, -yno. Nazwy miejscowe kończące się na -ina, -yna rozsiane są po całej Polsce, z tym że największe skupisko możemy zaobserwować w Małopolsce, podobnie zresztą jak toponimy kończące się na -owa. Natomiast, jak można zaobserwować na przedstawionych mapach, nazwy z sufiksami -ów koncentrują się głównie w południowej części Polski, zaś nazwy zakończone na -owo, -ewo rozmieszczone są w północnej części kraju. Przedstawione zakończenia nie są jedynymi, które występują w polskim nazewnictwie dzierżawczym. Czy wiecie, jaki niewidoczny już dziś na pierwszy rzut oka sufiks stoi za dzierżawczymi nazwami takich miast jak Radom, Tworzymirz czy Poznań?

Powiązane zdjęcia: