Dziś chcemy pokazać Państwu kolejną mapę przedstawiającą Polaków urodzonych w Polsce, którzy zostali uhonorowani najwyższym państwowym odznaczeniem – Orderem Orła Białego.
Tym razem chcielibyśmy przedstawić Państwu kobietę, która zdecydowanie zasługuje na miano jednej z najodważniejszych Polek. Mowa o Irenie Sendlerowej urodzonej w 1910 roku w Warszawie. Osobą mającą szczególny wpływ na jej życiowe wybory był jej ojciec – Stanisław Krzyżanowski. Choć zmarł, gdy miała zaledwie 7 lat, zdążył nauczyć ją tego, że jedyny dopuszczalny podział ludzi to ten, na dobrych i złych. Kolor skóry, narodowość, wyznanie czy status społeczny nie mają żadnego znaczenia w ocenianiu naszej wartości jako człowieka. Idąc przez życie z taką dewizą, postawa Ireny Sendlerowej podczas II wojny światowej była dla niej zupełnie naturalnym wyborem. Trudno sobie wyobrazić jak w czasach, gdy za jakąkolwiek pomoc Żydom Polaków czekała śmierć, ta skromna kobieta uratowała ponad 2,5 tysiąca istnień ludzkich. Czynnie zaangażowana w działalność Rady Pomocy Żydom ,,Żegota” pomagała przemycić żydowskie dzieci za mury warszawskiego getta, gdzie dzięki pomocy dobrych ludzi, ratowała je przed Holocaustem.
Dzieci zazwyczaj były ukrywane w sierocińcach prowadzonych przez katolickie siostry. Nadawano im wówczas nową, fałszywą tożsamość, uczono katolickich modlitw, a jeśli jakieś dziecko miewało trudności w mówieniu po polsku, także języka polskiego. Równocześnie Irena skrzętnie zapisywała prawdziwe tożsamości dzieci, aby po ustaniu niemieckiego terroru, mogły powrócić do ich prawdziwego ,,ja”.
Była świadkiem scen, których nikt z nas nie chciałby nigdy oglądać – tragiczne pożegnania żydowskich matek z ich ukochanymi dziećmi, często kłótnie między dwojgiem żydowskich rodziców, kiedy jedno było gotowe dać swojemu dziecku szansę na życie po stronie aryjskiej, a drugie nie chciało go oddać, mimo świadomości, że w getcie czeka je śmierć. Wyprowadzanie dzieci poza getto następowało zwykle przez budynek sądu na Lesznie, piwnice czy kanały, a te najmłodsze były nawet wywożone przez główną bramę getta ukryte w ciężarówce.
Ponieważ Niemcy panicznie bali się rozpowszechniającego się w getcie tyfusu, Irena pod pretekstem dostarczania pomocy medycznej, w bańkach na leki przemycała mleko dla dzieci. Była także jedną z przewodniczek po getcie bohatera naszego wcześniejszego postu – emisariusza Jana Karskiego, którego tożsamości wtedy nie znała.
Irena Sendlerowa została aresztowana przez Gestapo i była więziona kilka miesięcy na Pawiaku. Jednakże Niemcy podczas rewizji jej mieszkania, nie znaleźli papierów z tożsamością i miejscem pobytu uratowanych przez nią dzieci – wiedziała, że jej samej grozi niebezpieczeństwo, ale jadąc w gestapowskim aucie była szczęśliwa, że dzieciom nic nie grozi. Niemcy przesłuchujący Sendlerową nie mieli pojęcia z jak ważną osobą mają do czynienia. Dzięki pomocy Polskiego Państwa Podziemnego, udało się ją uwolnić krótko przed planowaną egzekucją.
Po uwolnieniu Irena ciągle angażowała się w pomoc swoim podopiecznym i choć był to czas, kiedy warszawskie getto oficjalnie zniknęło z mapy Warszawy, pomagała dostarczać uciekinierom żywność, leki, a jeśli doszło do śmierci organizowała pogrzeby. Żadne z uratowanych przez nią dzieci, nie zostało pozostawione na pastwę losu.
W uhonorowaniu jej odwagi i zasług, została odznaczona tytułem Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata i Nagrodą im. Jana Karskiego.
Źródło: Mieszkowska A., Matka dzieci Holocaustu: historia Ireny Sendlerowej, Warszawa, 2004
_______
Wszystkie nasze mapy są dostępne w pełnej rozdzielczości na naszej stronie internetowej: http://atlas2022.uw.edu.pl/materialy-edukacyjne/mapy/