102 lata temu, inaczej niż w 1989 roku, Polska nie tylko odzyskała niepodległość, ale także miejsce na mapie Europy. Rzeczpospolita Obojga Narodów nie upadła z dnia na dzień. Najpierw, już na przełomie wieku XVII i XVIII utraciła suwerenność, a później – w 2. połowie XVIII wieku – w wyniku trzech kolejnych zaborów została wymazana z mapy. Od samego początku część polsko-litewskich elit politycznych nie godziła się z takim obrotem dziejów. Świadczą o tym m.in. liczne powstania zbrojne wybuchające na ziemiach polskich od XVIII stulecia. Lata 1914-1918 przyniosły ostateczne załamanie wiedeńskiego ładu międzynarodowego. Jednoczesna klęska trzech zaborców otworzyła drogę do odzyskania niepodległości przez naszą Ojczyznę. Niemniej podobnie jak jej upadek nie był tylko wynikiem działania sił zewnętrznych, tak również jej odrodzenie nie nastąpiło tylko wskutek zmiany koniunktury międzynarodowej. Odzyskanie niepodległości nie mogło dokonać się bez równoczesnego naszego wysiłku i zaangażowania, w tym bez pracy osób, które możemy nazwać – ze względu na ich wkład w odbudowę Polski – ojcami założycielami odrodzonej Rzeczypospolitej: Józefa Piłsudskiego, Romana Dmowskiego, Ignacego Paderewskiego, Wincentego Witosa, Ignacego Daszyńskiego i Wojciecha Korfantego. Czy pamiętamy o ich roli w odzyskaniu niepodległości? Wyraźnym znakiem żywej pamięci historycznej są np. nazwy ulic, zwłaszcza że w Polsce o patronach przestrzeni publicznych decydują samorządy, a zatem społeczności lokalne przez swoich przedstawicieli. Nazwy w przestrzeni publicznej naszych miejscowości (nazwy ulic, placów etc.) są więc wyrazem lokalnej pamięci i tożsamości. Jaka jest zatem nasza pamięć o ówczesnych liderach naszej wolności? Dziś mapa przedstawiająca rozmieszczenie w Polsce ulic (i innych przestrzeni publicznych) poświęconych Józefowi Piłsudskiemu, Naczelnikowi Państwa i zwycięskiemu wodzowi w wojnie o wszystko w roku 1920, oraz Romanowi Dmowskiemu, wielkiemu rywalowi marszałka Piłsudskiego, liderowi polskiego ruchu narodowego, polskiemu delegatowi na konferencję pokojową w Wersalu w 1919 roku, będącemu podczas całej konferencji głównym reprezentantem interesów polskich. Kto wygrał w naszej pamięci spór o Polskę – Piłsudski czy Dmowski?
