Występujące w języku polskim nazwy innych krajów mają zróżnicowaną specyfikę. Możemy je podzielić na dwie grupy, w ramach których pierwszą stanowią egzonimy, czyli nazwy utworzone w danym języku na określenie obiektów geograficznych znajdujących się poza obszarem występowania tegoż języka oraz endonimy, czyli nazwy obiektów geograficznych identyczne z tymi, które funkcjonują w języku obszaru, na którym znajdują się nazywane obiekty. W języku polskim spotykamy tak nazwy o charakterze endonimicznym (np. Lichtenstein, Australia), jak i nazwy o charakterze egzonimicznym (np. Francja, Austria).
Jako że nazwy państw są niezwykle istotne w komunikacji międzynarodowej, w 1959 roku powołano Grupę Ekspertów ONZ ds. Nazw Geograficznych (UNGEGN), której jednym z zadań jest ustalanie i promowanie zasad standaryzacji nazw geograficznych w każdym z państw członkowskich. W Polsce organem zajmującym się tą tematyką jest utworzona w 1973 roku Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej przy Głównym Geodecie Kraju (KSNG), która regularnie publikuje wykazy polskich nazw państw.
Dziś przyjrzymy się bliżej niektórym nazwom krajów, które funkcjonują w języku polskim. Na wstępie zaznaczyć należy, że najczęściej mamy do czynienia z dwojakim rodzajem nazw państw, a mianowicie z nazwami pełnymi (oficjalnymi) oraz z nazwami skróconymi (np. Rzeczpospolita Polska i Polska oraz Federacja Rosyjska i Rosja). Zdarzają się jednak państwa, których zarówno krótka, jak i długa nazwa brzmią tak samo (np. Bośnia i Hercegowina).
Na mapie Europy widoczne są tylko dwie nazwy krajów, które etymologicznie wywodzone są z języka polskiego. Jest to nazwa „Polska” (od słowa „pole”) oraz „Ukraina” (od słowa „ukraina” oznaczającego niegdyś pogranicze). W części polska jest również nazwa „Słowacja”, która swoją genezę znajduje w języku słowiańskim mając przy tych charakter nazwy odetnicznej oraz nazwa „Łotwa”, która z kolei przetransponowana została przez inflandzkich Polaków z języka łotewskiego. Dużą część nazw państw widocznych na mapie stanowią nazwy utworzone w języku polskim od nazw łacińskich (np. Rosja (łac. Rus(s)ia), Francja (łac. Francia), Norwegia (łac. Norvegia), Grecja (łac. Graecia)). Niektóre nazwy powstały pod wpływem języka niemieckiego (np. Finlandia (niem. Finnland), Holandia (niem. Holland), Luksemburg (niem. Luxemburg)). Ciekawym przypadkiem jest nazwa „Hiszpania”, która ugruntowała się w języku polskim za pośrednictwem języka łacińskiego (łac. Hispania), jednak jej ostateczna forma powstała pod wpływem języka niemieckiego. Kilka nazw państw ma swą genezę w języku prasłowiańskim, w którym oznaczały pewne grupy ludzi (np. Niemcy (od słowa „niemy” bądź od nazwy plemienia Nemetów), Włochy (od nazwy etnicznej Walchów/Wolków określającej przedstawicieli plemion celtyckich zamieszkujących południową Galię, którzy ostatecznie się zromanizowali), czy Węgry (od etnonimu Ągrin/Wągrin , czyli cerkiewnej formy prasłowiańskiej nazwy członków plemion uralskich).
Czy wiecie jakie są etymologie innych nazw państw, które widoczne są na załączonej mapie, takich jak chociażby „Islandia”, „Białoruś” czy „Gruzja”? A może znacie dawne polskie nazwy państw, które obecnie brzmią inaczej?
_______
Wszystkie nasze mapy są dostępne w pełnej rozdzielczości na naszej stronie internetowej: https://atlas2022.uw.edu.pl/materialy-edukacyjne/mapy/