Jesteśmy u celu.
Dziś kończymy serię map przedstawiającą nową, konsekwentnie przeprowadzoną politycznogeograficzną regionalizację Polski. Cieszymy się i z zainteresowania, i z kontrowersji, które wzbudziła. Mapy zostaną opublikowane w Atlasie, zaś osobny artykuł poświęcony naszej regionalizacji zostanie opublikowany na łamach Prac i Studiów Geograficznych, najprawdopodobniej wiosną 2023 roku (cykl wydawniczy). Tam znajdą się wyjaśnienia, dla których nie starczyło miejsca w postach.
Metoda retrospektywna – to o nią pytaliśmy miesiąc temu – doprowadziła nas na poziom mezoregionów. Wskazaliśmy dotąd na szereg wyzwań i problemów towarzyszących kreśleniu politycznogeograficznej regionalizacji współczesnej Polski. Należy do nich kwestia kryteriów podziału, delimitacji granic, doboru nazw, liczby szczebli podziału, równoważności wydzielonych jednostek.
Należy wspomnieć o jeszcze jednym problemie różniącym regionalizację politycznogeograficzną od fizycznogeograficznej. Mianowicie w przypadku tej ostatniej każdy wyższy region dzieli się całkowicie i rozłącznie na mniejsze. Tymczasem w przypadku politycznogeograficznej regionalizacji sens niektórych dalszych podziałów ustaje “na chwilę” między szczeblem podprowincji i makroregionów – w niektórych regionach nie ma w ogóle lub nie ma wystarczająco ważnego uzasadnienia dla kolejnego podziału przestrzeni na niższym szczeblu regionalizacji. Stąd na obu mapach pewne podziały i nazwy zostały powtórzone. Dopiero na kolejnym szczeblu podziału – mezoregionalnym – ponownie cała przestrzeń polityczna zaczyna się jednolicie rozpadać na mniejsze jednostki. Życie społeczno-polityczne współczesnych Polaków “gęstnieje” na poziomie gmin. Stąd w naszej politycznogeograficznej regionalizacji uznajemy je za mezoregiony. Prezentowana mapa nie tylko pokazuje podziały wyższego rzędu na tle podziału administracyjnego Polski na gminy, ale też dostosowuje granice wydzielonych regionów do granic gmin zgodnie z regułą, że w przypadku gmin podzielonych granicami, gminy były przyporządkowywane do tego makroregionu, w którym znalazła się większość ich powierzchni. Takie działanie zniekształca granice wcześniej wydzielonych jednostek, ale ma wymiar praktyczny, gdyż wiele danych statystycznych jest dostępnych właśnie na poziomie gmin.
To jednak nie koniec jeszcze naszej regionalizacji. Mikroregionów z kolei bowiem można dopatrywać się w pojedynczych miejscowościach składających się na gminy. Jeśli na przykład jakaś społeczność wiejska trwa bardzo długo w niezmienionych granicach, to siła związków społecznych wynikających z zakorzenienia, sąsiedztwa i pokrewieństw jest olbrzymia. I tak na przykład gmina Szerzyny w Małopolsce jako mezoregion – niech ona będzie tu przykładem – rozpada się na mikroregiony obejmujące poszczególne jej wsie: Ołpiny, Żurową, Szerzyny, Czermną i Swoszową, mające swój początek w XIV wieku.
Czy potrafisz ułożyć “drabinkę” szczebli podziału dla swojej miejscowości posługując się naszą regionalizacją politycznogeograficzną?
_______
Wszystkie nasze mapy są dostępne w pełnej rozdzielczości na naszej stronie internetowej: https://atlas2022.uw.edu.pl/materialy-edukacyjne/mapy/