Czy wiecie, że twórcą terminu „witamina” był Polak, biochemik Kazimierz Funk? A może słyszeliście o Ludwiku Zamenhofie, twórcy uniwersalnego języka esperanto lub o Hilarym Koprowskim, który opracował pierwszą skuteczną szczepionkę przeciwko polio?
Wśród polskich naukowców i wynalazców znajdziemy wiele wybitnych postaci, które na stałe wpisały się do historii światowej nauki oraz przyczyniły do rozwoju technologii. Na poniższej mapie prezentujemy Wam te postaci, których wkład do poszczególnych dziedzin był szczególnie istotny. Znajdziecie na niej badaczy, nierzadko bardzo odległych krain, jak Syberia, Oceania czy Australia, wybitnych matematyków, filozofów i astronomów. Konstruktorów i budowniczych. Kilkoro z nich otrzymało tę wciąż najważniejszą i najbardziej prestiżową nagrodę naukową na świecie, jaką jest Nagroda Nobla. Niektórzy, jak Ignacy Domeyko, zajmowali wysokie stanowiska.
Zdecydowana większość przedstawionych osób urodziła się w okresie zaborów lub w dwudziestoleciu międzywojennym, kiedy Polski albo nie było na mapie wcale, albo jej granice przesunięte były na wschód w stosunku do współczesności. Zauważyć więc możemy, że wiele postaci pochodziło z obszaru obecnej Ukrainy, Białorusi i Litwy czyli dawnych Kresów Wschodnich. Oczywiście nierzadko kształcili się oni i rozwijali karierę zawodową poza Polską, jednak mimo to, w mniejszym lub większym stopniu, byli z Polską związani.
Dominacja osób urodzonych między początkiem wieku XIX a 1939 rokiem jest poniekąd naturalna. Jest to okres zarówno zmian w przemyśle (końcówka pierwszej rewolucji przemysłowej i druga rewolucja przemysłowa), jak i bardzo silnego rozwoju światowej nauki i techniki. To wtedy powstaje dynamit, żarówka, telefon czy samochód. Zostaje sformułowana teoria ewolucji oraz powstają podwaliny pod nową naukę, jaką jest socjologia. Rozwijają się zarówno nauki humanistyczne jak i ścisłe. Jest to czas przełomu, w którym biorą udział także Polacy. Po II wojnie światowej możliwości rozwoju polskiej nauki i techniki zostały mocno ograniczone, co wpłynęło prawdopodobnie na niewielką reprezentację najmłodszego pokolenia badaczy na naszej mapie.
Czy ktoś jeszcze według Was zasługuje na miano polskiej ikony? Może potraficie wskazać zwłaszcza osoby urodzone i pracujące w drugiej połowie XX i w XXI wieku?
_______
Wszystkie nasze mapy są dostępne w pełnej rozdzielczości na naszej stronie internetowej: https://atlas2022.uw.edu.pl/materialy-edukacyjne/mapy/