Śląsk, Slezsko, Schlesien, Śląsk… Polska, Czechy, Austria, Prusy, Niemcy, Polska… To chyba najkrótsza, a zarazem pełna opowieść o burzliwej i bogatej historii jednej z kluczowych dzielnic piastowskiej i współczesnej Polski, obejmująca ostatnie 1000 lat. W XX wieku Śląsk wracał w granice Polski etapami. Pierwszy, związany z odrodzeniem się niepodległej Rzeczypospolitej w 1918 roku po 123 latach zaborów, wyznaczają trzy powstania śląskie i plebiscyt z lat 1919-1921, a także konflikt z Czechosłowacją w latach 1919-1920.
W marcu br. wypadła 100 rocznica plebiscytu na Górnym Śląsku “za czy przeciw Polsce”, zaś teraz w maju obchodzimy 100 rocznicę wybuchu III Powstania Śląskiego. W 1921 roku na niecałe 20 lat ustabilizowała się mapa polityczna regionu przypisując jego części trzem państwom – Niemcom, Polsce i Czechosłowacji. Kolejny krok na zachód wykonała Polska w 1945 roku obejmując we władanie resztę niemieckiego Górnego Śląska oraz niemiecki Dolny Śląsk. Granice Polski na południowym zachodzie objęły także fragmenty historycznych Łużyc Dolnych i Górnych, a także Ziemię Kłodzką, nie będącą częścią Śląska.
W dużej mierze dzięki dzielnicy śląskiej obecna Polska – jak pisał w 1990 roku Stefan Kisielewski – ma logiczne granice, jest geopolitycznie logiczna. Współczesna Polska nie obejmuje jednak swoimi granicami całego tego regionu.
Jakie państwa w XXI wieku władają śląską ziemią? A teraz spójrzcie na mapę i odczytajcie na niej historię pierwszego w XX wieku – co ważne w kontekście późniejszej historii – samodzielnego polskiego kroku na zachód w granicach Śląska.