Dzisiejszym postem kończymy serię postów kartograficznych, w związku z tym chcielibyśmy opowiedzieć Wam coś o atlasach – bowiem atlasu właśnie dotyczy ten fanpage. 🙂
Historia atlasów sięga II wieku p.n.e., a za ich pierwowzór uznaje się zbiór map Klaudiusza Ptolemeusza znany jako “Nauka geograficzna”. Wzmożone zainteresowanie atlasami miało jednak miejsce dopiero kilkanaście wieków później, bowiem w wieku XV i XVI, kiedy to miały miejsce wielkie odkrycia geograficzne. Sam termin “atlas” pochodzi od mitologicznego tytana Atlasa, który dźwigał sklepienie niebieskie na swych barkach. Pierwszy raz terminem “atlas” w odniesieniu do zbioru map posłużył się w XVI w. Merkator.
Atlas to nie jest zbiór przypadkowych map. Żeby coś móc nazywać atlasem, muszą być spełnione pewne warunki. Atlas definiujemy jako “systematyczny zbiór map geograficznych połączonych wspólną ideą i wspólnymi sposobami jej kartograficznej realizacji” (Horodyski B., 2006). Zatem atlas jest dziełem jednorodnym. To, co odróżnia atlas od pojedynczej mapy lub nawet zestawu map, to możliwość i łatwość porównywania i zestawiania map/kart ze sobą. Wpływa na to jednakowa kompozycja kart atlasu, stosowanie odpowiedniego odwzorowania, zachowany szereg skalowy, jednolity poziom generalizacji treści, prezentowanie danych o zbliżonej aktualności i poziomie szczegółowości oraz spójny system znaków i koncepcji graficznej.
Atlasy klasyfikujemy ze względu na obszar (świata; regionalne); treść (ogólnogeograficzne; tematyczne; kompleksowe) oraz przeznaczenie (ogólnoinformacyjne; specjalistyczne i zawodowe).
Pierwszym krokiem na drodze opracowania atlasu jest ustalenie początkowych założeń, wymagań i celów, jakie atlas ma spełniać. Nie może obejść się także bez sprawdzenia dostępności danych, jakie są potrzebne do opracowania odpowiednich map. Ważne jest również ustalenie, do kogo atlas ma być kierowany, gdyż od tego zależy jego teść, a także forma prezentacji. Po powyższych ustaleniach przychodzi czas na decyzje dotyczące treści map, które to powinny zostać pogrupowane w działy tematyczne. Powinna także zostać podjęta decyzja odnośnie formy graficznej atlasu.
W planowaniu spójności atlasu niezbędna jest jego makieta, czyli “naoczny wyraz koncepcji całego opracowania”. Makieta polega na rozplanowaniu pojedynczych działów oraz treści w nich zawartych, a także uporządkowaniu w logiczny sposób i w odpowiedniej kolejności. Zaprojektowany jest także każdy arkusz atlasu: miejsce na tytuł, legendę, okno mapy oraz ewentualne treści dodatkowe – wykresy, fotografie, grafiki.
Wszystkie aspekty na drodze projektowania atlasu można sprowadzić do następujących założeń redakcyjnych sformułowanych przez L. Ratajskiego (1989):
– logiczne uporządkowanie i rozwinięcie tematu atlasu,
– odpowiednie dobranie metod prezentacji kartograficznej,
– jednolitość chronologiczna przedstawianych zagadnień,
– jednolitość podstaw matematycznych pojedynczych map,
– zastosowanie praktycznych rozwiązań technicznych.
#atlas
_______
Wszystkie nasze mapy są dostępne w pełnej rozdzielczości na naszej stronie internetowej: https://atlas2022.uw.edu.pl/materialy-edukacyjne/mapy/