Odwiedzając kilka województw Polski – szczególnie opolskie i pomorskie – możemy zauważyć, że na tablicach z nazwami miejscowości pojawiają się nazwy w dwóch językach. Czy zwróciliście uwagę na tę kwestię? A może zastanawialiście się, skąd bierze się ta zależność?
Od początku 2005 roku istnieje w Polsce możliwość wprowadzania dwujęzycznych nazw geograficznych, za czym prawnie stoi ustawa o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym. Przypomnijmy, że zgodnie z nią na terenie naszego kraju występuje 9 mniejszości narodowych (białoruska, czeska, litewska, niemiecka, ormiańska, rosyjska, słowacka, ukraińska i żydowska) oraz 4 mniejszości etniczne (karaimska, łemkowska, romska i tatarska), a ponadto jeden język regionalny – język kaszubski. To właśnie w językach owych mniejszości może być zamieszczona druga nazwa geograficzna, przy czym pierwszą zawsze musi stanowić ustandaryzowana nazwa w języku polskim. Konieczne jest jednak spełnienie kilku warunków: 1. W przypadku miejscowości niezamieszkanych, obiektów fizjograficznych, ulic, placów itp. wymagane jest, aby mniejszość, w której języku miałaby być wprowadzona dodatkowa nazwa geograficzna stanowiła co najmniej 20% mieszkańców danej gminy, 2. W przypadku miejscowości zamieszkanych możliwe jest wprowadzenie dodatkowej nazwy jedynie w wyniku konsultacji społecznych i głosowania (na poziomie gminy), w którym za daną nazwą opowie się ponad 50% mieszkańców, bez uwzględniania odsetka mniejszości zamieszkujących ową gminę. Procedowanie tych kwestii zwykle jest wynikiem działalności grup mniejszościowych, które ubiegają się o podkreślenie swojej tożsamości.
Opracowując zaprezentowaną mapę opierano się na danych z 31 grudnia 2021 roku. Wówczas na obszarze Polski mogliśmy znaleźć łącznie 1252 dodatkowych nazw geograficznych, w tym 827 w języku kaszubskim (centralna część województwa pomorskiego), 359 w języku niemieckim (głównie województwo opolskie), 30 w języku litewskim (północno-wschodnia część województwa podlaskiego), 27 w języku białoruskim (południowo-wschodnia część województwa podlaskiego) oraz 9 w języku łemkowskim (południowo-wschodnia część województwa małopolskiego). Czy jesteście w stanie wskazać gminy bądź miejscowości, w obrębie których na tablicach widnieją dwie nazwy geograficzne?
_______
Wszystkie nasze mapy są dostępne w pełnej rozdzielczości na naszej stronie internetowej: https://atlas2022.uw.edu.pl/materialy-edukacyjne/mapy/