1. 2. 
3. 
3. 4. 
5. 
5. Dzisiaj opowiemy Wam historię miasteczka, na którego upadki i czasy świetności wpływ miały decyzje polityczne. Może się to wydawać oczywiste, ale w tym przypadku zmiany te były tak diametralne, że znacząco zmieniały przestrzeń i strukturę ludnościową miasta. Oto Łęczna, miasto powiatowe w województwie lubelskim. Miasto znane z obecności Kopalni Węgla Kamiennego „Bogdanka”, Górniczego Klubu Sportowego „Górnik Łęczna” czy Pojezierza Łęczyńsko-Włodawskiego.
Aby zrozumieć fenomen tego miejsca warto wiedzieć, że początki Łęcznej sięgają XII wieku, prawa miejskie zaś uzyskała w 1467 r. Od początku swego istnienia miasto słynęło z jarmarków, które przyciągały na Lubelszczyznę sprzedawców i kupców z całej Europy. Przez Łęczną przejeżdżała Oleńka Billewiczówna, bohaterka „Potopu” Henryka Sienkiewicza, o mieście wspominał też Ignacy Krasicki („Ukazała się nam zręczna na przemysły swoje Łęczna”). W Łęcznej w 1960 roku nakręcono wojenny film „Rok pierwszy” i choć trudno rozpoznać w nim dzisiejsze krajobrazy miasta, to warto zobaczyć jak żyło się Łęcznianom przeszło pięćdziesiąt lat temu.
Ale dzisiaj opowiemy Wam historię, jak w przeciągu 50 lat liczba ludności miasta najpierw zmniejszyła się o ponad połowę, a następnie wzrosła o 120% (sic!). Otóż w okresie dwudziestolecia międzywojennego miasto Łęczna nie posiadając połączenia kolejowego oraz ze względu na znaczne, jak na tamte czasy, oddalenie od większych ośrodków miejskich, nie posiadało sprzyjających warunków do rozwoju. Mieszkańcami miasteczka byli głównie Żydzi (ok. 60%), a w drugiej kolejności Polacy. W sumie, w roku 1939 w Łęcznej mieszkało 4300 osób.
II wojna światowa dotarła do miasta już na początku września 1939 r. i przyniosła krwawe żniwo. W mieście utworzono getto, a jego żydowskich mieszkańców (oraz pochodzących z innych regionów Polski, a także z Czech, Słowacji, Niemiec i Francji, w sumie ponad 3000 osób) wyniszczały najpierw choroby i głód, a następnie masowe egzekucje w obozach w Sobiborze i Trawnikach oraz na terenie miasta. W trakcie wojny ginęli także Łęcznianie polskiego pochodzenia, wielu z nich, szczególnie młodych mężczyzn, zostało przymusowo wywiezionych na roboty do III Rzeszy, inni zginęli w trakcie walk lub w obozach niemieckich. Jesienią 1944 r. Łęczna liczyła ok. 2500 mieszkańców, w kolejnych latach zmalała do 2100 osób. Miasto było zniszczone i, jak się wydawało, bez perspektyw.
Wszystko zmienił rok 1975 r., kiedy to Biuro Polityczne KC PZPR zdecydowało o rozpoczęciu eksploatacji złóż węgla kamiennego w pobliskiej wsi Bogdanka. Wraz z infrastrukturą przemysłową planowano rozbudować również sieć osadniczą, a Łęczna miała stać się ośrodkiem życia pracowników zakładu. Plany były wielkie, zakładano, że do 1990 r. w mieście będzie mieszkać nawet 70 tys. osób, a docelowo przygotowywano się nawet na 150 tys. I choć plany te nie doszły do skutku (m.in. przez kryzys gospodarczy i polityczny lat 80.), to liczba mieszkańców Łęcznej wzrosła z 2 do 22 tysięcy w przeciągu niemal 20 lat. W latach 1970-1979 średni roczny przyrost liczby ludności wyniósł w mieście 6%. Byli to głównie przybysze ze Śląska oraz z całego województwa lubelskiego. Do dziś na ulicach Łęcznej można usłyszeć śląską gwarę.
Łęczna jest dziś miastem górniczym, co widoczne jest zwłaszcza 4 grudnia, w Barbórkę. Orkiestra górnicza przemierza miasto, gra pod oknami szkół, przedszkoli, pod balkonami mieszkańców. Odbywają się barwne uroczystości, koncerty i zabawa do rana. Z górniczą bracią związany jest też słynny w całej Europie Festiwal Kapel Ulicznych i Podwórkowych, który co roku przyciąga rzesze fanów tej wesołej muzyki. Górnicy towarzyszą Łęcznianom przy wielu innych wydarzeniach, a szczególnie chętnie biorą udział w meczach drużyny piłkarskiej, którą niegdyś sami założyli.
Kto z Was miał okazję podróżować do Łęcznej lub okolic?
Fot. 1. Budowa kopalni w Bogdance, 1978 r., (fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe)
Fot. 2. Synagoga Duża w Łęcznej (fot. Magdalena Skorupska)
Fot. 3. Kościół Marii Magdaleny w Łęcznej (fot. Magdalena Skorupska)
Fot. 4. Etapy zabudowy strefy I miasta Łęczna z podziałem na osiedla (źródło: Kolanowski, L.,2018, „Rozwój przestrzenny Łęcznej jako ośrodka Lubelskiego Zagłębia Węglowego“. Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, VOL. LXXIII)
Fot. 5. Łęczna współcześnie- widok ortofotomapy (źródło: Google Maps)