Wisła zawsze stanowiła kręgosłup Polski, a granice państwa polskiego w rytm przypływów i odpływów politycznej potęgi oddalały się lub zbliżały do jej linii. To interpretacja geopolityczna zamieszczonej mapy. Ale jest jeszcze inna – psychologiczna – widząca w Wiśle alegorię polskiego losu, charakteru i tożsamości. Polska historia przypomina przejażdżkę kolejką górską, bo sami Polacy wydają się traktować swoją historię (i budującą ją teraźniejszość) jak roller coaster. „Uwielbiają oni [Polacy] – jak napisał brytyjski gen. A. Carton de Wiart we swoich wspomnieniach o Polsce sprzed 100 lat – sytuacje kryzysowe (…) i zapewne dlatego wywołują je ze stałą częstotliwością, i często nie potrzebują ku temu powodu.” (Carton de Wiart 2016), niestety z głęboką szkodą dla własnego państwa i narodu.
Polski sposób zachowywania się w polityce krajowej i międzynarodowej znakomicie oddał polski emigrant polityczny z okresu po drugiej wojnie światowej – Karol Zbyszewski, zestawiając Polskę z Wisłą: „Kto nie zna Wisły, ten nie zna Polski. Przewija się ona przez naszą historię podobnież jak przez kraj. (…) Wisła była zawsze w jej [Polski] obrębie. Jeśli coś symbolizuje Polskę – to (…) tylko właśnie Wisła. Nierozerwalny związek! (…) Charakter narodu polskiego jest wiernie wzorowany na Wiśle. Rozmach nieoparty na środkach to bezsensowna szerokość Wisły przy chronicznym braku wody; zmienność, niekonsekwencja, histeria – Wisła wciąż zmienia swoje koryto, rzuca się tu, tam, dziś groźna, jutro bezsilna; te zrywy wspaniałe i sromotne upadki – Wisła przybiera, szumi potęgą, po tygodniu ledwo szemrze, utyka co krok na mieliznach; ta kapryśność, ta ciągła, irytująca poza na wielkość, ten brak stateczności, ten wdzięk, ta melancholia, ta nieobliczalność… to cechy polskie i Wisły” (Zbyszewski 2014).
Czy możecie wyobrazić sobie krótszą i pełniejszą syntezę 1000-letnich dziejów Polski?
#wisła #vistula #vistulariver #rzekawisła
____
Wszystkie nasze mapy są dostępne w pełnej rozdzielczości na naszej stronie internetowej: https://atlas2022.uw.edu.pl/materialy-edukacyjne/mapy/