Północno-wschodni zakątek Polski to przestrzeń ze wszech miar wyjątkowa. To tutaj rozciąga się rubież etnograficzna zamieszkiwana przez dwie spośród dziewięciu uznanych ustawowo mniejszości narodowych (litewską i białoruską) oraz inne wzbogacające krajobraz mniejszości etniczne (Tatarów) i grupy kulturowe lub wyznaniowe. Tym razem przyjrzymy się bliżej Litwinom i Białorusinom.
Litwini, najliczniej zamieszkujący gminy Puńsk (75,7 % mieszkańców według Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań z 2011 r.) i Sejny (18,52 % dla gminy wiejskiej i 7,8 % dla gminy miejskiej wg Spisu z 2002 roku; brak dokładnych statystyk z 2011 roku) to na tym terytorium ludność autochtoniczna. W gminie Puńsk natkniemy się na tablice z nazwami miejscowości w językach polskim i litewskim – do praw mniejszości narodowych należy bowiem dwujęzyczne nazewnictwo geograficzne. Jednym z symboli okolicy są wielobarwne, tkane na krosnach krajki, które w tradycji litewskiej towarzyszą człowiekowi w sytuacjach obrzędowych od narodzin do śmierci. Litwini polscy są wyznania rzymskokatolickiego i posługują się dialektem dzukijskim języka litewskiego, różniącym się nieco od jego formy literackiej. Dane sprzed dekady mówią o 7374 obywatelach polskich deklarujących narodowość litewską.
Białorusini stanowią natomiast drugą w kolejności (po Niemcach) najliczniejszą mniejszość narodową w Polsce. W 2011 roku, kiedy wprowadzona została opcja wyboru złożonej identyfikacji narodowo-etnicznej, narodowość białoruską zadeklarowało 46 800 obywateli (w tym ponad 30 tysięcy jako jedyną). W zdecydowanej większości zamieszkują oni południowo-wschodnie powiaty województwa podlaskiego. Stanowią na tym obszarze ludność rdzenną i jako wyznawcy prawosławia od pokoleń współtworzą zróżnicowany krajobraz kulturowy Podlasia. W gminach Czyże, Dubicze Cerkiewne, Orla i Hajnówka-wieś (powiat hajnowski) Białorusini reprezentują ponad 50 % ludności. Niezwykle interesująca jest kwestia języka – mamy w tym przypadku do czynienia z rozmaitymi gwarami polsko-białorusko-ukraińskiego pogranicza. Warto wspomnieć, że dużą rolę w podtrzymywaniu tożsamości i pielęgnacji białoruskiego folkloru pełnią lokalne organizacje i media, a także odbywające się cyklicznie inicjatywy kulturalne.
Na koniec pytanie z zakresu (maleńka podpowiedź) geografii wyborczej: jaki wniosek można wysnuć w oparciu o dane przedstawione na załączonych mapach?